Beskid Sądecki i Beskid Niski obejmują swoim zasięgiem teren od Dunajca aż po wschodnią granicę województwa małopolskiego. Bogaty i różnorodny charakter regionu sprawia, że bez względu na pogodę i upodobania daje możliwość wszechstronnego wypoczynku.

Magurski Park Narodowy - atrakcja przyrodnicza Beskidu Niskiego

Jeśli szukasz spokoju, w otoczeniu przyrody Beskidu Niskiego, znajdziesz go bez wątpienia w Magurskim Parku Narodowym, który utworzono w 1995 r. Odnotowano tu prawie 800 gatunków roślin i 200 gatunków zwierząt, wśród których można spotkać rzadkie lub zagrożone wyginięciem ptaki (orzeł przedni, orlik krzykliwy, puchacz i trzmielojad), motyle (niepylak mnemozyna, paź żeglarz, paź królowej) czy chrząszcze (nadobnica alpejska i kozioróg bukowiec), lub natknąć się na duże ssaki drapieżne. Park powstał na terenach, które do 1947 r. zamieszkiwali górale ruscy – Łemkowie. Znajdują się tu liczne zabytki w postaci przydrożnych figurek i kapliczek, cerkwi czy kościółków. 

Jedną z atrakcji jest Jezioro Klimkówka - uwiecznione w filmie „Ogniem i mieczem”, na którym można uprawiać windsurfing. 

Atrakcje przyrodnicze Beskidu Sądeckiego

Beskid Sądecki szczyci się Popradzkim Parkiem Krajobrazowym, na terenie którego utworzono obszar Natura 2000 „Ostoja Popradzka” oraz wiele ścieżek dydaktycznych i ornitologicznych, m.in. na stokach Góry Parkowej, Jaworzyny Krynickiej, czy w Łopacie Polskiej. Dzięki uzdrowiskom słynącym z wód leczniczych Popradzki Park Krajobrazowy uważany jest za jeden z najatrakcyjniejszych terenów w Polsce. Znajduje się tutaj 13 rezerwatów przyrody, z których szczególnie godne uwagi są Kłodne nad Dunajcem, Obrożyska i Pusta Wielka. Podczas zwiedzania grzechem jest pominąć enklawę przyrodniczą „Bobrowisko” w Starym Sączu, chłodne wyziewy dwutlenku węgla w Tyliczu i Złockiem – zwane mofetami, staw „Czarna Młaka” koło Muszyny, czy fantazyjną platformę widokową w kształcie spirali w Woli Kroguleckiej oraz drewnianą ścieżkę wśród drzew i wieżę widokową w Słotwinach w Krynicy-Zdroju. 

Beskid Sądecki kusi też niezwykłymi atrakcjami – tymi stworzonymi ręką natury jak i człowieka. Odnajdziemy je w parkach krajobrazowych, rezerwatach, ale też poza nimi. Któż np. nie ulegnie pokusie zobaczenia uroczego przełomu Uhrynia. Oczywiście nie jest tak imponujący jak ten Dunajca, ale serce może podbić. Wybierając się więc w okolice Łabowej ujrzymy nie tylko malowniczo wijący się potok, ale także skały – mające nawet 65 milionów lat – które przeciął.

Kto zdecyduje się na poznanie szlaków wiodących Doliną Roztoki, jednej z najpiękniejszych w Polsce, może np. ruszyć ścieżkami, którymi biegał „Rogaś z doliny Roztoki”, bohater opowieści Marii Kownackiej. Najdłuższy wariant tego malowniczego terenowego traktu ma około 12 km, a jego przystanek początkowy znajduje się w pobliżu stacji narciarskiej Ryterski Raj. Podczas miłego spaceru naszym oczom ukażą się nie tylko dorodne jodłowo-bukowe lasy, głęboko wcięte jary Roztoki Małej i Roztoki Wielkiej, ale także stary kamieniołom, Popielicowa chatka, rezerwat Baniska (założony na północnych stokach Radziejowej jeszcze przez hrabiego Adama Stadnickiego), Rogasiowy Paśnik, Rogasiowa polana, a także Źródło Rogaś.

W Beskidzie Sądeckim bez trudu odnajdziemy mofety, a więc miejsca, w których – jak twierdzą miejscowi – widać oddech diabła. Jedno z najbardziej znanych „gotujących się” źródełek, noszące imię prof. Henryka Świdzińskiego, odkryjemy na pograniczu wsi Jastrzębik i Złockie. Czym zatem są owe mofety? To – jak przypominają naukowcy – miejsca zimnej ekshalacji wulkanicznej złożonej głównie z dwutlenku węgla. Nasycenie gazu dużą zawartością dwutlenku węgla sprawia zaś, że z tych źródełek nieustannie wydobywają się różnej wielkości i ze zmienną częstotliwością bąble. Profesorska „bulgotka”, znajdująca się w dolinie bagnistego potoku, poniżej szosy z Jastrzębika do Złockiego, uchodzi za największą i najbardziej efektowną w Polsce i jedną z nielicznych w Europie. Niekiedy bywa też śmiertelną pułapką dla owadów i drobnego ptactwa… Jeśli chcemy zobaczyć ów wulkaniczny cud natury, musimy się wybrać w okolice Muszyny.
 

Beskid Sądecki i Beskid Niski - muzea i zabytki

W muzeach i skansenach zlokalizowanych m.in. na terenie Nowego Sącza, Krynicy, Starego Sącza, Gorlic, Muszyny i Łosia zgromadzono cenne eksponaty z różnych epok i dziedzin ludzkiej aktywności.

Główna siedziba Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu od 2018 r. znajduje się w zabytkowym budynku dawnego Banku Austro-Węgierskiego. Po modernizacji podkreślono reprezentacyjny charakter klatki schodowej i głównej sali na najwyższej kondygnacji, gdzie odbywają się wystawy zmienne, spotkania i koncerty. W oddziałach i filiach Muzeum Okręgowego zgromadzono eksponaty, obrazujące nietuzinkową historię i kulturę mieszkańców Beskidów - Sądeckiego i Niskiego.

W Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu znajduje się ponad kilka tysięcy eksponatów prezentujących kulturę ludową Lachów, Pogórzan, Górali Łąckich, Łemków i Cyganów Karpackich. Mieści się tu m.in. kilkanaście zagród chłopskich z charakterystycznymi zabudowaniami wiejskimi. Ewenementem na skalę krajową są odtworzone świątynie trzech wyznań: cerkiew św. Dymitra Męczennika z Czarnego, drewniany XVIII-wieczny kościół śś. Piotra i Pawła z Łososiny Dolnej oraz kościół ze Świniarska, który pierwotnie służył kolonistom wyznania protestanckiego.

Obok Parku Etnograficznego powstało Miasteczko Galicyjskie na wzór XIX-wiecznych galicyjskich miast. Obejrzeć w nim można starosądecki ratusz i dwór szlachecki z Łososiny Górnej, w których znajduje się ośrodek konferencyjno-szkoleniowy, remizę straży pożarnej oraz dwa budynki mieszkalne, a w nich zaaranżowane: pracownia zegarmistrzowska i warsztat garncarza.

Klasyczną sztukę podziwiać można w Galerii Marii Ritter w Nowym Sączu, mieszczącej się na pierwszym piętrze zabytkowej, 200-letniej kamienicy. W zbiorach po sądeckiej malarce znajdują się: obrazy olejne, akwarele, grafiki, rysunki, kolaże, rzeźby i malowidła ścienne. Wygląd wnętrza wprowadza gości w atmosferę mieszkań dawnego mieszczaństwa.

Z kolei w Muzeum Nikifora w Krynicy przedstawiona jest twórczość jednego z najsłynniejszych na świecie przedstawiciela prymitywizmu  – Nikifora Krynickiego, właściwie Epifaniusza Drowniaka. Część dokumentacyjną wystawy stanowią pamiątki po artyście oraz poświęcone mu publikacje. Muzeum jest również miejscem prezentacji wystaw znanych artystów z kręgu sztuki nieprofesjonalnej i ludowej. W Tyliczu znajdziemy Muzeum Dziejów Tylicza, które oprócz ekspozycji etnograficznych posiada kolekcję poświęconą Konfederacji Barskiej.

Pamiątki po sławnych mieszkańcach Starego Sącza można oglądać w tamtejszym Muzeum Regionalnym. Zebrane w Domu na Dołkach eksponaty ukazują historię miasta, wyroby rzemieślnicze, militaria, a także dzieła sztuki. Kamienica, która jako jedyna przetrwała wielki pożar z 1795 roku i zachowała XVII-wieczny, barokowy charakter, nazwę zawdzięcza umieszczeniu jej w najniższym (kiedyś) miejscu rynku, albo jak mówi inna legenda od dołów wykopanych w podziemiach kamieniczki przez miejscowego grabarza. 

Wśród placówek muzealnych nie brakuje takich, które przypadną do serca szczególnie dzieciom, np. Dom Starostów w Muszynie, w którym obecnie prężnie działa miejscowy ośrodek kultury, Muzeum Zabawek w Krynicy prowadzone przez małżeństwo pasjonatów, w którym znajdują się zabawki z niemal wszystkich epok, czy Zagroda Maziarska w Łosiu, gdzie oglądać można stroje i przedmioty codziennego użytku należące do dawnych handlarzy ropą. 

Kto chce ruszyć tropem ropy naftowej – nie tylko w Małopolsce – może wybrać się na Karpacko-Galicyjski Szlak Naftowy, który wiedzie od Gorlic aż do Borysławia, Drohobycza oraz Lwowa w Ukrainie. Po jego polskiej stronie znajduje się m.in. była apteka i pracownia Łukasiewicza w gorlickim Ratuszu, Skansen Przemysłu Naftowego „Magdalena” w Gorlicach, zagroda maziarska w Łosiu, otwory wiertnicze w Siarach, a także Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza oraz kopalnia ropy naftowej w Bóbrce.

Gorlickie Zagłębie Naftowe, o czym niewielu już pamięta to również jeden z najstarszych terenów, na których wydobywano ropę. Tutaj też zaczęto stosować innowacyjne metody jej poszukiwań. I nie można zapomnieć, że w niewielkiej Ropiance powstała pierwsza na świecie szkoła ucząca wiertaczy, a w Gorlicach stanęła pierwsza – zapalona przez miejscowych rajców – uliczna lampa naftowa. Dzisiaj w tym miejscu, na skrzyżowaniu ulic Węgierskiej i Kościuszki, odnajdziemy kapliczkę z piękną repliką XVI-wiecznej figury Chrystusa Frasobliwego, a na ścianie przypominający to wydarzenie mural. Mało tez kto zdaje sobie sprawę, że na tych terenach ropa wciąż jest wydobywana. Niezwykłe kiwony odnajdziemy m.in. w Krygu, Dominikowicach, Ropiance i Libuszy. 

Beskid Sądecki i Beskid Niski - szlaki turystyczne

Gęsta sieć szlaków turystycznych umożliwia dotarcie do wszystkich najatrakcyjniejszych zakątków Beskidu Sądeckiego i Beskidu Niskiego. Okolica oferuje turystom szlaki piesze, rowerowe, konne, biegowe, narciarskie, ale również kolejki górskie i centra rekreacji. W Krynicy-Zdroju znajdują się dwie kolejki: na Górę Parkową i na Jaworzynę. Ta ostatnia jest najdłuższą w Polsce kolejką gondolową.

Spośród szlaków pieszych do szczególnie godnych polecenia należą czerwony Główny Szlak Beskidzki, niebieski szlak Żegiestów Zdrój – Leluchów. Najciekawsze trasy rowerowe to żółty szlak rowerowy Wysowa Zdrój – Regietów – Wysowa Zdrój, która pozwala zobaczyć drewniane cerkwie połemkowskie w okolicach Wysowej-Zdroju. Przez tereny prowadzą również trasy VeloDunajec i VeloNatura oraz AquaVelo łącząca Krynicę z Muszyną.

Beskid Sądecki i Niski - atrakcje dla aktywnych

W Beskidzie Sądeckim i Niskim funkcjonuje wiele stadnin i ośrodków jazdy konnej – jest to aktywność bardzo popularna w regionie. W Gładyszowie znajduje się największa w Europie stadnina koni huculskich. Organizowane są tu jazdy indywidualne i grupowe dla turystów, nauka jazdy konnej z instruktorem, rajdy konne, przejażdżki bryczkami i kuligi. Wokół centrum wytyczono około 100 km oznakowanych tras konnych. Co roku we wrześniu organizuje się tutaj trzydniowe Dni Huculskie. Szlak konny warty polecenia to Rytro – Uhryń – Hańczowa – Nieznajowa – Kotań – Olchowiec, fragment Transbeskidzkiego Szlaku Konnego, który na opisywanym terenie z leżącego w Beskidzie Sądeckim Rytra, prowadzi do znajdującego się już w Beskidzie Niskim Olchowca. Szlak przebiega przez teren Magurskiego Parku Narodowego.

Beskid Sądecki i Beskid Niski zimą

Oferta aktywności sportowych w sezonie zimowym jest tak bogata, że nie sposób wymienić wszystkiego. Do najchętniej wybieranych przez turystów należą: narciarskie szlaki biegowe, narty śladowe, skitury i rakiety śnieżne. Beskid Sądecki i Niski szczyci się ośrodkami narciarskimi na najwyższym poziomie, spośród których nie można pominąć: Słotwiny Arena, Henryk, Jaworzyna Krynicka, Tylicz Ski, Master Ski i Wierchomla. Dopiero rozpoczynający swoją przygodę z nartami mogą skorzystać z mniejszych wyciągów, takich jak: Kokuszka, Kamianna, Magura Ski Park oraz Smerekowiec.

Odwiedzający Beskid Sądecki i Niski mogą skorzystać z bogatej oferty ośrodków aktywnej rekreacji, w których można się bawić równie dobrze, jak na szlakach. Do najchętniej odwiedzanych należą parki linowe Ablandia w Rytrze, park linowy w Wysowej, całoroczny park linowy w Krynicy przy ul. Czarny Potok oraz letni park linowy "Mamut" przy szczycie Góry Parkowej w Krynicy, Centrum Sportów Zimowych w Ptaszkowej oraz Centrum Rekreacji i Sportu Zapopradzie. Miłośnicy wodnego szaleństwa w sezonie letnim mogą wziąć udział w spływie Popradem.

Miejscowości uzdrowiskowe w Beskidzie Sądeckim i Niskim

Warto udać się do Beskidu Sądeckiego i Niskiego, aby odpocząć. Równowagę zarówno ducha, jak i ciała, przywracają wody, doceniane ze względu na swoje walory smakowe i lecznicze. Parafrazując przysłowie, można rzec, że Beskid uzdrowiskami stoi. Przez cały rok w wielu górskich  miejscowościach przebywają turyści, którzy przyjeżdżają tu, aby podreperować zdrowie.

Krynica-Zdrój jest zwana perłą polskich uzdrowisk. Ma nie tylko cechy europejskich kurortów: deptak, stylowe pensjonaty czy domy zdrojowe, ale przede wszystkim pijalnie wód, w których dostępnych jest większość miejscowych skarbów natury – 23 ujęcia wód mineralnych, z najpopularniejszą „Kryniczanką“, a także źródłami Słotwinka, Jan i Zuber. 

Wapienne jest jedną z najstarszych w Polsce miejscowości uzdrowiskowych. Zdroje siarczkowe wykorzystuje się tu do leczenia chorób układu ruchu i chorób reumatycznych. Przed wojną miejscowość słynęła z wydobycia ropy naftowej, a także jako ośrodek kamieniarski, a do dziś jest zamieszkana przez kilka łemkowskich rodzin. W uzdrowisku wykorzystywana jest borowina oraz średnio zmineralizowane wody siarczkowe ze źródeł Kamila, Marty i Zuzanny.

Piwniczna-Zdrój specjalizuje się w leczeniu chorób układu oddechowego, trawiennego i profilaktyce narządów ruchu. Spróbujemy tu np. wody „Piwniczanki“. Wokół miejscowości znajdują się doskonałe tereny turystyczne i spacerowe, atrakcyjne latem i zimą oraz źródła wód mineralnych, z których większości można zaczerpnąć smacznej, leczniczej wody wypływającej wprost z ziemi lub litej skały. Źródła znajdziemy też w pięknie położonych dolinach Beskidu Sądeckiego w Łomnicy - Zdroju czy Wierchomli. 

Muszyna to dawne centrum rozległych dóbr zwanych „państwem muszyńskim“, dziś jest chętnie odwiedzana przez cierpiących na dolegliwości układu oddechowego oraz choroby układu trawiennego.

Wysowa-Zdrój to niewielkie uzdrowisko, z którego pochodzi słynna woda mineralna „Wysowianka”. W tamtejszym parku zdrojowym można spróbować wód leczniczych ze zdrojów: Józef, Franciszek, Henryk, Słone i Bronisław. Są one zalecane w leczeniu chorób układu oddechowego, pokarmowego i moczowego.